موضوع کودکان استثنایی در این کتاب ، بیشتر نارسایی رشد قدرت ذهنی ، هوشی ، واکنش های روانی کودکان و نوجوانان و روش های تربیتی و آموزشی آنها است که از نظر یک روانشناس یا مشاور راهنمایی حائز اهمیت است. گرچه جنبه های تخصصی روانپزشکی مورد نظر نیست ، لیکن سعی خواهد شد علائمی از این اختلالات به طور خلاصه بیان شود. در کتاب این موضوعات در سه بخش به طور جداگانه مورد بحث قرار میگیرند :
بخش اول مربوط به کودکان کم توانی ذهنی ، یعنی کودکانی که به علت کمبود و نارسایی رشد عقلی و هوشی نمی توانند با کودکان هم سن و سال و طبیعی اجتماع ، در تحصیل و زندگی پیشرفت کنند. همچنین در انتهای بخش سعی شده بحثی درباره کودکان و نوجوانان ممتاز و نابغه نیز ارائه شود.
بخش دوم را کودکان و نوجوانان ناسازگار اجتماعی یا دشوار تشکیل می دهند. این کودکان از نظر رشد هوشی در حد طبیعی یا بالاتر هستند ولیکن نمی توانند با محیط زندگی خود سازش عادی و طبیعی داشته باشند و به علت ابتلا به اختلالات رفتاری ، دشواری هایی برای خود یا خانواده و دیگر افراد اجتماع ایجاد می کنند.
بخش سوم کتاب به کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلالات حسی و حرکتی اختصاص دارد ؛ کودکانی که به علت ناتوانی های جسمانی از یادگیری و سازگاری مطلوب با محیط زندگی خود عاجزند.
فهرست این کتاب شامل :
بخش اول : کودکان با اختلال رشدی ذهنی و تیزهوش
بخش دوم : اختلالات سازگاری "کودکان ناسازگار یا کودکان دشوار"
بخش سوم : کودکان مبتلا به اختلالات حسی ، ناتوانی های حرکتی و بدنی و اختلالات عملی رشد